DAO đang bùng nổ về mức độ phổ biến nhưng vẫn bị cản trở bởi sự quản lý yếu kém và quản lý ngân quỹ yếu kém. Điều gì có thể giúp các tổ chức mới lạ này trở nên hiệu quả hơn?
Tài chính tiền điện tử tập trung đã thất bại trong năm ngoái. Tuy nhiên, các nhà đầu tư đang tìm cách để thay đổi và tăng cường tính phân cấp trong lĩnh vực tài chính tiền điện tử bằng cách tập trung vào tài chính phi tập trung (DeFi) và các tổ chức tự trị phi tập trung hay DAO. Mặc dù còn nhiều trở ngại đối với DAO, nhưng tiềm năng của chúng vẫn rất lớn và có thể thay đổi thế giới. Thị trường tiền điện tử hiện nay là một bối cảnh lý tưởng để nuôi dưỡng, tập trung và phát triển DAO để tìm ra lợi thế so với các tổ chức truyền thống.
Những trở ngại mà DAO vẫn phải đối mặt
DAO đang đối mặt với nhiều thách thức khi muốn trở thành một hình thức tổ chức hàng đầu.
Thách thức đầu tiên là mở rộng quy mô. Các tổ chức dân chủ hoạt động tốt ở một quy mô nhất định, nhưng khi phát triển lớn hơn, chúng có thể trở nên chậm chạp và kém hiệu quả. Điều này có thể được giải quyết thông qua chuyên môn hóa, phân cấp hoặc quyền trong các tổ chức truyền thống. Tuy nhiên, chúng ta chưa biết liệu DAO có thể phát triển rộng khắp theo cách hiệu quả, tập trung và chức năng hay không.
Thách thức thứ hai là phân phối phiếu bầu. Chưa có cách phân phối mã thông báo biểu quyết giữa các thành viên trong DAO một cách tối đa và có lợi cho sự phát triển của tổ chức trong thời gian dài.
Thách thức tiếp theo là quản lý ngân quỹ. Kinh nghiệm của chúng ta với DeFi đã cho thấy rằng việc triển khai ngân quỹ đa chữ ký có thể làm giảm hiệu quả và làm tăng rủi ro bảo mật. Bồi thường ổn định cho người sản xuất trong DAO cũng là một vấn đề nan giải.
Để thu hút nhân tài, các DAO cần sử dụng các chương trình quản trị và bồi thường đáng tin cậy mà không làm giảm giá trị mã thông báo.
Mặc dù vẫn còn nhiều thách thức, DAO vẫn có rất nhiều tiềm năng để phát triển.
Dân chủ hóa việc ra quyết định
Trong cấu trúc truyền thống như FTX, giám đốc và thành viên hội đồng quản trị thường quyết định tất cả các vấn đề quan trọng và nhân viên khác phải tuân thủ mà không được phép có ý kiến.
Nhưng trong DAO, tổ chức được quản lý dân chủ vì những người sở hữu token có quyền bỏ phiếu và đưa ra quyết định cho tương lai của DAO. Nghĩa là, dù tốt hay xấu, những người tham gia DAO sẽ đóng vai trò quyết định tương lai của DAO khi đa số phiếu chiếm ưu thế.
Tuy nhiên, tính minh bạch và dân chủ cao hơn có thể làm giảm hiệu quả. Ví dụ, MakerDAO đã gặp vấn đề khi một số thành viên đề xuất thực hiện các biện pháp tạm thời để tăng tập trung nhằm tăng hiệu quả, nhưng DAO đã bỏ phiếu chống lại điều này. Hơn nữa, các hệ thống bỏ phiếu trong DAO không bình đẳng vì những người có cổ phần lớn trong token của DAO thường có quyền bỏ phiếu lớn hơn. Điều này đã dẫn đến việc 1% chủ sở hữu token có 90% quyền bỏ phiếu trong một số DAO.
Tuy nhiên, các DAO vẫn có thể tìm cách để đạt được tính dân chủ lý tưởng. Dù là một sự đổi mới non trẻ, các DAO vẫn còn rất nhiều cơ hội để cải thiện khi sự tham gia của các thành viên ngày càng tăng.
Sở hữu tập thể và năng suất
Điểm đặc biệt của DAO là mọi người đều được đầu tư vào tổ chức và quan tâm đến sự phát triển của nó. Khi DAO thành công hơn, giá trị mã thông báo cũng tăng, thúc đẩy những người nắm giữ mã thông báo làm việc hiệu quả hơn.
Tăng trưởng và đa dạng hóa nguồn vốn
Mỗi tổ chức đều cần vốn để thành lập. Tuy nhiên, việc gây quỹ có thể trở thành rào cản cho những ý tưởng đổi mới. Thường thì, doanh nhân phải tìm đến các nhà đầu tư có quỹ để được hỗ trợ. Nhưng mô hình này có những hạn chế, ví dụ như khó tiếp cận, áp lực thoát ra trong thời gian ngắn và không có chiến lược tài trợ.
Nhưng với DAO, tài trợ không chỉ đến từ các nhà đầu tư có quỹ nữa. Thu thập các nguồn lực từ cộng đồng có thể mang lại lợi ích chiến lược hơn, vì họ không cần phải “thoát ra” như các nhà đầu tư và mở ra cơ hội cho bất kỳ ai có quyền truy cập internet.
Các công cụ và dịch vụ DAO trên chuỗi đang được cải tiến rất nhiều và rất hữu ích.
Quốc gia bất khả tri và toàn cầu
Trong tương lai, các tổ chức sẽ có tính toàn cầu hóa cao hơn và gặp nhiều khó khăn khi phải tuân thủ luật pháp địa phương. Tuy nhiên, DAO có lợi thế lớn khi được đặt trên nền tảng blockchain toàn cầu. Với công nghệ này, DAO có thể tránh được những tranh chấp pháp lý và quy định khó khăn mà các tổ chức truyền thống phải đối mặt. Điều này đã được chứng minh qua nhiều dự án DAO, chẳng hạn như Uniswap, đã hỗ trợ hơn 119 triệu giao dịch trên toàn thế giới.
Thay vì dùng tòa án, các DAO có thể sử dụng hợp đồng thông minh để giải quyết tranh chấp, một cách thực thi hiện đại và tiềm năng hiệu quả hơn. Mặc dù còn một số hạn chế, nhưng trong tương lai gần, các nhà tiên tri cung cấp dữ liệu cho blockchain sẽ giúp nâng cao khả năng của hợp đồng thông minh.
Tiên tri thăng cấp
Hệ sinh thái này sẽ tiếp tục đòi hỏi sự tăng trưởng và trưởng thành trong không gian tiên tri. Điều đó có nghĩa là phát triển và hợp tác với các dự án giúp việc lấy dữ liệu trong thế giới thực trên chuỗi dễ dàng hơn, hiệu quả hơn và an toàn hơn theo cách cho phép các nhà phát triển tiền điện tử tập trung vào các cơ chế và thiết kế mới của họ thay vì xác minh dữ liệu phức tạp. Chúng ta cần các nhà tiên tri của mình đủ linh hoạt để xử lý sự mơ hồ.
Khi cơ sở hạ tầng tiên tri trưởng thành, DAO sẽ trở nên không cần tin cậy và thực sự phi tập trung — một hệ thống không thể thực hiện được với các tổ chức truyền thống.
DAO đã bùng nổ trong không gian Web3 với hơn 11.500 hiện đang hoạt động. Chúng tôi đang chứng kiến sự thay đổi trong không gian Web3 vì DAO đang chứng tỏ là một giải pháp thay thế cho các cấu trúc tổ chức truyền thống.
DAO còn lâu mới hoàn hảo vì vẫn còn phải xem chúng sẽ phát triển và giải quyết các vấn đề của chúng như thế nào với sự kém hiệu quả và quyền biểu quyết không bình đẳng. Tuy nhiên, việc sử dụng các công cụ thích hợp sẽ cho phép các tổ chức này giải quyết một số vấn đề của họ.
Khi chúng ta nhìn vào tương lai, sẽ rất thú vị khi xem những DAO nào xuất hiện và chúng sẽ phá vỡ tương lai của các cấu trúc tổ chức như thế nào.
